Merchant of record? Co to jest? Przykład lemonsqueezy.com

Sprzedaż e‑booków, kursów online i innych produktów cyfrowych często przekracza granice kraju.  Wraz z rozszerzaniem działalności na różne jurysdykcje rośnie liczba formalności związanych z obsługą płatności i podatków.  Model Merchant of Record (MoR) zyskał popularność wśród twórców i firm SaaS jako sposób na zdjęcie z siebie części obowiązków administracyjnych.  W tym artykule wyjaśniamy, czym jest Merchant of Record, jak działa, jakie ma zalety i wady oraz jaką rolę w tym modelu pełni platforma Lemon Squeezy.  Na koniec podpowiadamy, jak rozliczać transakcje z lemonsqueezy.com w Polsce i jakie znaczenie ma w tym integracja ze Stripe i striptu.com.

Czym jest Merchant of Record

Merchant of Record to podmiot prawny sprzedający towary lub usługi bezpośrednio klientowi.  Dokumentacja Lemon Squeezy wyjaśnia, że przy zakupie klient kupuje od merchanta, a nie od właściwego twórcy produktu.  Odpowiedzialność MoR obejmuje obsługę płatności, pobieranie podatku od sprzedaży, przetwarzanie zwrotów i chargebacków oraz zapewnienie zgodności z przepisami (m.in. PCI DSS).  Artykuł TaxJar potwierdza, że MoR jest podmiotem ponoszącym odpowiedzialność finansową, prawną i zgodnościową za transakcje; współpracuje on z bankami, sieciami kartowymi oraz organami podatkowymi i zarządza m.in. obsługą płatności, compliance (PCI DSS, KYC/AML) oraz obliczaniem i odprowadzaniem podatków pośrednich.

Polski artykuł w serwisie Easy.Tools tłumaczy tę koncepcję na rodzimy kontekst: MoR przyjmuje na siebie zobowiązania finansowe i prawne związane z przetwarzaniem płatności, w tym pobór podatków, zgodność z regulacjami, obsługę zwrotów i ewentualnych sporów.  Co ważne, MoR sprzedaje produkt w swoim imieniu, a na fakturze widnieją dane MoR, a nie twórcy.  Sprzedawca oddaje więc obsługę podatków, faktur i wielu wymogów administracyjnych zewnętrznemu podmiotowi.

Jak działa model Merchant of Record

Model MoR sprowadza się do tego, że w każdej transakcji występują dwa ogniwa.  Platforma Lemon Squeezy opisuje proces następująco: klient rozpoczyna zakup na stronie twórcy, ale płatność jest realizowana jako pojedyncza transakcja pomiędzy klientem a MoR.  Po jej zakończeniu MoR przekazuje produkt do klienta oraz zajmuje się wszelkimi obowiązkami posprzedażowymi (zwroty, compliance, rozliczenia podatkowe).  Artykuł Paddle dodaje, że w rzeczywistości odbywają się dwie transakcje: jedna między końcowym klientem a MoR, a druga między MoR a twórcą.  Na wyciągu karty klienta pojawia się nazwa merchanta, a reklamacje są kierowane do niego.

Merchant of Record a Payment Service Provider (Stripe)

Wiele osób myli MoR z dostawcą usług płatniczych (PSP) takim jak Stripe.  PSP to pośrednik, który ułatwia transfer środków między rachunkami bankowymi klientów a sprzedawcami .  PSP nie jest jednak sprzedawcą w świetle prawa i nie przejmuje na siebie obowiązków podatkowych ani prawnych.  W rezultacie przedsiębiorca korzystający z PSP musi samodzielnie zająć się m.in. rejestracją na potrzeby VAT, wystawianiem faktur i obsługą zwrotów.  Blog Dodo Payments zwraca uwagę, że Stripe pełni głównie rolę bramki płatniczej, dlatego wymaga dodatkowych narzędzi do subskrypcji, podatków czy fakturowania, a zarządzanie podatkami pozostaje po stronie sprzedawcy.  Paddle podkreśla, że MoR bierze na siebie całe zobowiązanie związane z transakcją, podczas gdy PSP zajmuje się tylko przetworzeniem płatności.

Korzyści i wady korzystania z Merchant of Record

Zalety

- Automatyzacja podatków i compliance. MoR oblicza, pobiera i odprowadza VAT/sales tax w imieniu sprzedawcy , dzięki czemu twórca nie musi znać zawiłych przepisów w każdym kraju. Lemon Squeezy podkreśla, że korzystanie z MoR eliminuje administracyjny i podatkowy ciężar globalnej sprzedaży.
- Obsługa płatności i zwrotów. MoR odpowiada za bezpieczne przetwarzanie płatności, zgodność z PCI DSS oraz zarządzanie zwrotami i chargebackami. TaxJar wskazuje, że to oszczędza firmom czas, który mogą przeznaczyć na rozwój produktu.
- Wiele metod płatności i walut. Lemon Squeezy oferuje klientom szeroki wybór walut i metod płatności , co może zwiększać konwersję.
- Prostsza ekspansja zagraniczna. MoR umożliwia sprzedaż w krajach, w których sprzedawca nie posiada podmiotu lokalnego. Dodo Payments zauważa, że MoR zapewnia ujednolicenie płatności, subskrypcji i podatków w jednym pakiecie.

Wady

- Wyższe koszty i opłaty. Korzystanie z MoR wiąże się z prowizjami wyższymi niż u PSP, co podkreślają liczne porównania. Polish article z Easy.Tools wskazuje, że za obsługę podatków płaci się dodatkowo, a opłaty mogą pochłaniać część marży.
- Utrata kontroli nad przepływem środków. Twórca sprzedający poprzez MoR otrzymuje przychody dopiero po ich przetworzeniu przez platformę. Easy.Tools ostrzega, że w niektórych przypadkach wypłaty mogą być opóźnione lub wymagają dodatkowej opłaty . W skrajnych sytuacjach zamrożenie konta MoR (np. Flurly) powoduje wstrzymanie przychodów wszystkich sprzedawców.
- Brak kontroli nad fakturami i relacją z klientem. Ponieważ formalnym sprzedawcą jest MoR, na fakturach widnieje jego nazwa. Twórca może utracić bezpośredni kontakt z klientem oraz wizerunkową spójność marki.
- Obowiązek płacenia podatków nawet poniżej progów. Easy.Tools zwraca uwagę, że mali twórcy, którzy sprzedawaliby samodzielnie, często nie osiągają progów powodujących obowiązek rejestracji VAT w innych krajach, jednak MoR z definicji przekracza te progi i pobiera podatek od pierwszej transakcji.

Lemon Squeezy jako Merchant of Record

Lemon Squeezy jest jednym z najbardziej znanych przykładów platformy działającej w modelu Merchant of Record.  Strona firmy informuje wprost: „Lemon Squeezy jest Merchant of Record, co oznacza, że podatek od sprzedaży cyfrowej i compliance są obsługiwane za Ciebie”.  Platforma zachęca twórców, by „sprzedawali swoje produkty poprzez jeden zaufany podmiot”, który przejmie globalne rozliczenia podatkowe .  W procesie zakupowym klient inicjuje płatność na stronie twórcy, lecz transakcja jest zawierana pomiędzy klientem a Lemon Squeezy, a firma dostarcza produkt i rozwiązuje ewentualne spory.

Dokumentacja Lemon Squeezy przypomina, że przy każdym zakupie to MoR odpowiada za obsługę płatności, pobór podatku oraz zwroty , a sama platforma „bierze na siebie wszystkie te zobowiązania”.  Firma zbudowała mocne mechanizmy przeciwdziałania fraudom, obsługi zwrotów i compliance w jednym pakiecie .  Od lipca 2024 r. Lemon Squeezy należy do Stripe.  W komunikacie z okazji przejęcia prezes firmy napisał, że Lemon Squeezy korzystał z procesowania płatności na Stripe od początku działalności .  Również artykuł Payments Dive podkreśla, że założyciel Lemon Squeezy potwierdził użycie Stripe jako procesora płatności od 2020 r. .  Użytkownicy zauważają, że dzięki temu łatwo jest przenieść dane klientów, bo Lemon Squeezy używa Stripe „za kulisami” .

Po przejęciu przez Stripe firma deklaruje, że będzie rozwijać swoje usługi MoR, jednocześnie korzystając z infrastruktury technicznej Stripe dla płatności i obsługi developerskiej .  Oznacza to większą stabilność i możliwość integracji z ekosystemem Stripe, co jest istotne dla twórców korzystających z automatyzacji fakturowania.

Jak wystawić fakturę za transakcję z lemonsqueezy.com w Polsce?

Choć Lemon Squeezy jako Merchant of Record wystawia klientowi fakturę we własnym imieniu, polski twórca wciąż musi zaewidencjonować przychód i wystawić fakturę sprzedażową w swoim systemie księgowym.  Ponieważ Lemon Squeezy korzysta z infrastruktury Stripe do procesowania płatności , transakcje z lemonsqueezy.com pojawiają się na koncie Stripe.

Aby zautomatyzować fakturowanie:

1. Połącz konto Stripe z striptu.com. Striptu to polski SaaS, który integruje Stripe z serwisami fakturowymi jak Fakturownia. Logujesz się na striptu.com, autoryzujesz dostęp do swojego konta Stripe i wskazujesz, które transakcje mają być przekazywane do fakturowania.
2. Skonfiguruj integrację z Fakturownią lub innym systemem księgowym. W ustawieniach Striptu wybierasz Fakturownię jako miejsce docelowe. Przy każdej płatności z Lemon Squeezy aplikacja pobiera dane z Stripe i automatycznie tworzy odpowiednią fakturę w Fakturowni (VAT lub bez VAT, w zależności od statusu kontrahenta).
3. Zachowaj zgodność z polskim prawem. W Polsce konieczne jest wystawianie faktur w walucie PLN i przeliczanie sprzedaży na podstawie kursu NBP z dnia poprzedzającego transakcję. Striptu automatycznie pobiera kursy i uzupełnia pola wymagane w e‑fakturze. Dzięki temu twórca może rozliczać przychody z Lemon Squeezy zgodnie z prawem bez ręcznego przepisywania danych.

Podsumowanie

Merchant of Record to model, który może znacząco ułatwić sprzedaż globalną, zwłaszcza dla twórców info‑produktów i SaaS‑ów.  Przeniesienie obowiązków związanych z podatkami, zwrotami i compliance na zewnętrzny podmiot pozwala oszczędzić czas i skupić się na tworzeniu wartości.  Warto jednak być świadomym kosztów, utraty kontroli i potencjalnych ryzyk związanych z działaniem w czyimś imieniu.

Lemon Squeezy stanowi praktyczny przykład MoR – obsługuje podatek od sprzedaży cyfrowej, zwroty i fraud, wykorzystując do tego infrastrukturę Stripe.  Dla polskich twórców oznacza to, że mogą oni korzystać z prostoty platformy, a jednocześnie dzięki integracji striptu.com łatwo przekazywać dane o płatnościach do Fakturowni i wystawiać faktury zgodnie z polskim prawem.