Czym jest marża i jak ją obliczyć? Prosty przewodnik dla początkujących przedsiębiorców

Co to jest marża?

Marża to różnica między ceną sprzedaży produktu a kosztem jego zakupu lub wytworzenia. Mówiąc prościej – jest to zysk ze sprzedaży danego towaru. Dzięki marży możemy określić, ile zarabiamy na pojedynczej transakcji po pokryciu bezpośrednich kosztów pozyskania produktu. Marża jest kluczowym wskaźnikiem rentowności sprzedaży, ponieważ pozwala ocenić, czy cena produktu jest wystarczająco wysoka, aby pokryć koszty i wygenerować zysk.

Po co określać marżę? Znajomość marży pomaga początkującym przedsiębiorcom ustalać właściwe ceny produktów i usług. Dzięki niej można szybko ocenić, które produkty są opłacalne, a które przynoszą zbyt mały zysk. Marża ułatwia także planowanie finansowe – pozwala przewidzieć, jaki zysk osiągniemy przy określonym poziomie sprzedaży, co jest niezbędne do podejmowania świadomych decyzji biznesowych.

Najczęściej spotykane rodzaje marży

W praktyce funkcjonuje kilka rodzajów marży, które warto znać:

- Marża brutto – zysk ze sprzedaży produktu po odjęciu bezpośrednich kosztów zakupu lub wytworzenia towaru. Marża brutto pokazuje, ile zarabiamy na sprzedaży produktu bez uwzględnienia kosztów pośrednich (np. kosztów administracyjnych, czynszu itp.). Innymi słowy, jest to zysk brutto na produkcie lub usłudze, który odzwierciedla rentowność samej sprzedaży towaru.
- Marża netto – ostateczny zysk przedsiębiorstwa po odjęciu wszystkich kosztów, zarówno bezpośrednich, jak i pośrednich. Marża netto uwzględnia m.in. koszty operacyjne, podatki, koszty administracyjne – dzięki czemu pokazuje czystą rentowność działalności. Często wyrażana jest jako stosunek zysku netto do przychodów ze sprzedaży (np. w procentach). Marża netto pozwala ocenić, jaka część przychodów ze sprzedaży pozostaje w firmie jako zysk po pokryciu wszystkich wydatków.
- Marża procentowa – marża wyrażona w formie procentu. Określa, jaką część ceny sprzedaży stanowi zysk. Oblicza się ją dzieląc marżę kwotową (zysk w złotówkach) przez cenę sprzedaży i mnożąc wynik przez 100%. Na przykład, jeśli kupiliśmy produkt za 80 zł, a sprzedaliśmy za 100 zł, to marża kwotowa wynosi 20 zł, a marża procentowa 20% (bo 20 zł to 20% ze 100 zł). Wyrażenie marży w procentach jest bardzo przydatne, ponieważ umożliwia łatwe porównanie opłacalności różnych produktów lub nawet różnych firm bez względu na ich skale cen.

Uwaga: Pojęcie marży bywa czasem mylone z narzutem. Marża procentowa pokazuje zysk w odniesieniu do ceny sprzedaży, podczas gdy narzut procentowy pokazuje zysk w odniesieniu do ceny zakupu. Dla klarowności, w tym artykule skupiamy się na marży – czyli zysku w relacji do ceny sprzedaży.

Jak obliczyć marżę?

Obliczenie marży jest dość proste i można to zrobić w kilku krokach:

1. Marża kwotowa (złotówkowa): Aby obliczyć marżę w jednostkach pieniężnych, od ceny sprzedaży odejmujemy koszt zakupu (lub wyprodukowania) produktu.

Przykład: Jeśli cena zakupu produktu wynosi 50 zł, a cena sprzedaży 80 zł, marża wynosi 80 zł - 50 zł = 30 zł. Oznacza to, że na sprzedaży zarabiamy 30 zł brutto na sztuce (nie uwzględniając innych kosztów).

2. Marża procentowa: Aby obliczyć marżę jako procent, dzielimy marżę kwotową przez cenę sprzedaży i mnożymy przez 100%.

Przykład: Dla powyższych danych marża procentowa to (30 zł / 80 zł) * 100% = 37,5%. Oznacza to, że 37,5% ceny sprzedaży stanowi nasz zysk. Marżę procentową można również liczyć względem ceny zakupu, ale standardowo w handlu przyjmuje się odniesienie do ceny sprzedaży.

3. Marża netto (całkowita): Jeśli chcemy uwzględnić dodatkowe koszty (np. koszty transportu, marketingu, administracji przypadające na produkt), odejmujemy je również od marży kwotowej.

Przykład: Kontynuując wcześniejszy scenariusz – jeśli na sprzedanie jednej sztuki ponieśliśmy dodatkowo 5 zł innych kosztów, to marża netto na sztuce wyniesie 30 zł - 5 zł = 25 zł. Gdybyśmy liczyli marżę netto w procentach całej firmy, obliczylibyśmy ją jako (zysk netto / przychód ze sprzedaży) * 100% dla danego okresu.